حصـر سى و سه پل

سی و سه پل اصفهان که در نوع خود شاهکارى بى‏نظیر از آثار دوره سلطنت شاه‏ عباس اول است، به هزینه و نظارت سردار معروف او ا... ‏وردى‏خان بنا شده است. این پل ، حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و طویل‏ ترین پل زاینده ‏رود محسوب مي‌شود که در سال ۱۰۰۵ هجرى ساخته شده است. در دوره‌ صفویه‌،مراسم‌ جشن‌ آبریزان‌ یا آبپاشان‌ ارامنه‌ در کنار این‌ پل‌ صورت‌ می‌گرفت‌. ارامنه‌ جلفا، مراسم‌ «خاج‌‌شویان‌» را نیز در محدوده‌ همین‌ پل‌ برگزار می‌کردند. اين پل‌، یکی‌ از شاهکارهای‌ معماری‌ و پل‌ سازی‌ ایران‌ و جهان‌ محسوب‌ می‌شود.«پرسی سایکس»، سی‌وسه ‌پل را یکی از پل‌های درجه اول جهان خواند، «شاردن» آن را شاهکار معماری و شگفت آور و «دن گارسیا» آن را از بهترین آثار معماری ایران مي‌داند. همچنين لرد کرزن، درباره سي‌وسه‌پل گفته است: «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می‌توان آن را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید».
‎ اين پل در تاريخ ١٥دى ١٣١٠ با شماره ثبت١١٠در فهرست آثار ملى ثبت شد.در سال‌هاى اخير، روح اين پل تاريخى همچون پل‌هاى ديگر مورد هجوم قرار گرفته است. عبور مترو و به‌خطر انداختن استحكام اين پل ، خشك شدن آب زاينده رود و تاثير آن بر پايه‌هاى پل از معضلات آن است. مصالح به‌كار رفته در سي‌وسه‌ پل، نيازمند رطوبت است و خشك‌شدن رودخانه، تهديدى جدى براي آن محسوب مي‌شود. اما مشكلات اين پل تاريخي به اينجا ختم نمي‌شود؛ نرده‌گذارى دهنه‌هاى روى پل به بهانه ايمنى گردشگران و عابران، چالش جديد سي‌وسه پل است. پس از آنكه در روزهاى گذشته كودكي روي پل دچار حادثه شد و از سي‌وسه پل سقوط كرد، مديران اداره ميراث فرهنگى و شهردارى اصفهان نرده‌گذاري روي پل تاريخي را راه‌حل حفاظت از جان عابران و گردشگران دانسته‌اند و اقدام به انجام اين طرح كرده‌اند. طرح نرده‌گذارى سى و سه پل اصفهان درحال اجراست. طرحي كه تغيير در موجوديت بنا و نماى منظرى آن به‌وجود آورده است. البته اجراي چنين طرحي، باتوجه به تصميم‌هاي شتاب‌زده و غيركارشناسي مديران اصفهاني درچند سال اخير، عجيب به‌نظر نمي‌رسد. حادثه سقوط كودك از روي سي‌وسه پل، بسيار متاثركننده بوده است اما بايد دانست كه اين حادثه به‌دليل سهل انگارى صورت گرفته است؛ وقوع اين‌گونه حوادث به‌ندرت رخ مي‌دهد، به همين دليل نبايد شتاب‌زده تصميم‌هاي اشتباهي گرفته شود. منظر و معمارى در چنين بناهاى ارزشمند و شناخته شده‌اي در كل دنيا بسيار مطرح و مهم است. چرا كه اگر نرده‌گذارى بنا ضرورت داشت، در همان دوره اوليه احداث پل يا ادوار تاريخى ديگر، اين كار به‌طورحتم انجام مي‌پذيرفت اما بنا به رعايت برخى اصول زيبايى شناختى و منظر شناسى معمارى، ايجاد الحاقياتى در يك اثر تاريخى، خلاف اصول و قانون و كار ناپسندي است. فرض آنكه هر نرده را در خوشبينانه‌ترين حالت داراى ٦پايه اتصال در نظر بگيريم و قرار باشد براى هر پايه، دو آجر از پل تخريب شودواين تعداد تخريب و ايجاد حفره را در تعداد دهنه‌هاى بالاى پل حساب كنيم، ارقام حاصل از آن بسيار متاثر كننده است. با دستان خود به‌راحتي چه ميزان آسيب و خطر برتن اين بناى شاخص زده ايم؟
حال نكته قابل توجه اينجاست كه اگر مسئولان به‌راستي نگران عابران و گردشگران بوده‌اند،چرا تاكنون در دو طرف سى و سه پل، هيچ تابلويى به عنوان رعايت ايمنى و اخطار نصب نشده است ؟به عنوان مثال(مراقب كودكان خود در حال عبور از پل باشيد).معماران در گذشته براى طراحى اين بناها اصول و عوامل موثر شامل تمام جنبه‌های زیبایی شناسی، فرهنگی، هویتی، اجتماعی، اقتصادی و تمام شرایط و ویژگی‌های انسانی شامل تاریخ، سنن، آداب، روان‌شناسی فردی و اجتماعی را در نظر گرفته‌اند و بايد با دقت به اين نكات توجه كرد. البته مي‌توان توجه ويژه آن‌ها به فرهنگ مردم ايران را در نظر گرفت كه شعور و منش مردم را در استفاده از اين پل و رعايت ايمنى فردى در نظر گرفته‌اند و اين منش مردم را دخيل در طراحى فرم و فضاى معمارى خود كرده‌اند كه باعث ايجاد چنين هارمونى زيبا و منظر جاويدي شده است.